TRIẾT LÝ VIỆT TRONG NỀN VĂN HÓA ẨM THỰC - Phần 2

TRIẾT LÝ VIỆT TRONG VĂN HÓA ẨM THỰC

VIET-PHILOSOPHY IN THE CULTURE OF EATING 

Hội Thảo Thường Niên của Viện Triết Đạo

The Annual Conference of The Vietnamese Institute of Philosophy and Religion

Los Angeles, 08-10 July 2005 và Washington, D.C., 15-17 July 2005

Trần Văn Đoàn

 ☆

2.3.6. Ăn biểu hiện tính cộng đồng, xã hội

Trong tập Cơ Sở Văn Hóa Việt Nam, Trần Ngọc Thêm nhận định, chính những đặc tính như tổng hợp, cộng đồng và mực thước thấy trong nghệ thuật ăn uống mới là những nguyên lý cốt lõi của văn hóa Việt.^[1][16] Nhận định trên qủa thật có một cơ sở khá chắc chắn. Nơi đây, chúng tôi xin bàn thêm về tính chất cộng đồng (hay gia đình) của bữa cơm Việt, lối ăn Việt, và ngay cả cách chế biến thực phẩm Việt.

TRIẾT LÝ VIỆT TRONG NỀN VĂN HÓA ẨM THỰC - Phần 1

TRIẾT LÝ VIỆT TRONG NỀN VĂN HÓA ẨM THỰC

Viet-Philosophy in the Culture of Eating

Trần Văn Đoàn

National Taiwan University

TRIẾT LÝ VIỆT TRONG VĂN HÓA ẨM THỰC

VIET-PHILOSOPHY IN THE CULTURE OF EATING 

Hội Thảo Thường Niên của Viện Triết Đạo

The Annual Conference of The Vietnamese Institute of Philosophy and Religion

Los Angeles, 08-10 July 2005 và Washington, D.C., 15-17 July 2005 

Trần Văn Đoàn ☆ 

1. Dẫn Nhập

Tiểu luận này nhắm khơi quật nền tảng của lối tư duy Việt tiềm ẩn trong nền văn hóa ẩm thực. Cách thế ăn uống, phép tắc ăn uống, cách chế biến thực phẩm, chọn thực phẩm, vân vân, không chỉ biểu hiện những tác động căn bản thỏa mãn nhu cầu sống của con người sinh vật mà thôi. Chúng biểu hiện đặc tính, cách thế suy tư, cũng như mối quan hệ giữa con người với nhau, và cả giữa con người và thế giới thần thánh, qủy ma. Vậy nên, tầm quan trọng của ăn uống mang chiều sâu triết học và tầm kích tâm linh (spiritual dimension) mà chúng ta không thể chối bỏ được.^[1][1] Bài báo cáo sau đây hạn hẹp vào công việc truy tầm nguyên lý triết học trong nền văn hóa Việt về ăn uống. Từ ăn uống bao gồm hai động tác ăn và uống. Tuy nhiên người Việt thường đều hiểu ăn uống một cách chung như là cách sống. Hiểu như vậy, công việc phân tích thường tập trung vào ăn và ít để ý nhiều đến uống. Trong luận văn này, chúng tôi thường dùng cả hai từ ăn uống (ẩm thực) theo lối hiểu bình dân của người Việt, tuy trọng tâm vẫn là ăn.^[2][2]